Trầm cảm là một trong những tình trạng tâm lý phổ biến nhất trên khắp thế giới, nhưng nó vẫn thường bị đánh giá thấp hoặc bị lạm dụng bởi sự hiểu biết sai lầm. Đây không chỉ là một "tâm trạng buồn" thoáng qua, mà là một trạng thái tâm lý sâu sắc, kéo dài và có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với cuộc sống của người bị ảnh hưởng. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá trầm cảm là gì, từ những biểu hiện đến nguyên nhân, và cách điều trị hiệu quả.
Trầm cảm là gì?
Trầm cảm là một rối loạn tâm thần phổ biến, ảnh hưởng đến tâm trạng, năng lượng, hứng thú và chức năng sống của người bệnh. Trầm cảm có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng thường gặp nhất ở độ tuổi từ 18 đến 45.
Trầm cảm có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, như di truyền, căng thẳng, biến cố cuộc sống, rối loạn nội tiết, bệnh lý cơ thể hay lạm dụng chất kích thích. Trầm cảm có thể được chia thành các loại khác nhau, tùy theo mức độ, thời gian và nguyên nhân của bệnh.
Dấu hiệu của bệnh trầm cảm
Một số dấu hiệu phổ biến của trầm cảm là:
Cảm xúc buồn bã, tuyệt vọng, chán nản, mất niềm vui trong cuộc sống.
Giảm hứng thú hoặc sở thích với các hoạt động trước đây.
Thay đổi trong cân nặng, ăn uống hoặc giấc ngủ.
Cảm giác mệt mỏi, thiếu năng lượng hoặc chậm chạp.
Cảm giác vô dụng, tự ti hoặc tội lỗi.
Khó tập trung, nhớ hay ra quyết định.
Có ý nghĩ hoặc hành vi tự tử.
Để chẩn đoán trầm cảm, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và hỏi về triệu chứng, tiền sử bệnh lý và gia đình của bệnh nhân. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu làm các xét nghiệm máu hoặc hình ảnh để loại trừ các nguyên nhân khác của triệu chứng. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể sử dụng các tiêu chuẩn chẩn đoán của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hoặc Hội Đồng Tâm Thần Học Mỹ (APA) để xác định loại và mức độ của trầm cảm.
Các điều trị bệnh trầm cảm
Điều trị trầm cảm có thể bao gồm các phương pháp sau:
Điều trị bằng thuốc
Bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc khác nhau để điều chỉnh hoạt động của não bộ và cải thiện tâm trạng. Các loại thuốc thường được dùng là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin (SSRI), thuốc ức chế tái hấp thu noradrenalin và serotonin (SNRI), thuốc ức chế monoamin oxydaza (MAOI) hoặc thuốc khác. Thuốc có thể có tác dụng sau một vài tuần sử dụng và cần được uống theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Điều trị bằng tâm lý trị liệu
Bác sĩ có thể giới thiệu bệnh nhân đến các chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ và giải quyết các vấn đề gây ra trầm cảm. Có nhiều phương pháp tâm lý trị liệu khác nhau, như liệu pháp hành vi - nhận thức (CBT), liệu pháp tương tác giữa cha mẹ và trẻ em (PCIT), liệu pháp nhóm hoặc liệu pháp cá nhân. Tâm lý trị liệu có thể giúp bệnh nhân thay đổi cách nhìn nhận, cảm xúc và hành vi tiêu cực, tăng cường kỹ năng ứng phó với stress và cải thiện mối quan hệ với người khác.
Điều trị bằng các phương pháp khác
Ngoài hai phương pháp trên, bệnh nhân cũng có thể được áp dụng các phương pháp điều trị khác, như điện não kích thích (ECT), kích thích từ trường qua da (TMS), kích thích thần kinh vagus (VNS) hoặc ánh sáng. Các phương pháp này có thể được dùng khi bệnh nhân không đáp ứng với thuốc hoặc tâm lý trị liệu, hoặc có triệu chứng nặng hoặc nguy hiểm. Các phương pháp này đều có tác dụng kích thích hoặc ức chế các vùng não liên quan đến trầm cảm và cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ.
Trầm cảm là một bệnh tâm thần nghiêm trọng, có thể gây ra nhiều hậu quả xấu cho sức khỏe và đời sống của bệnh nhân. Tuy nhiên, trầm cảm là một bệnh có thể được chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu bạn hay người thân của bạn có dấu hiệu của trầm cảm, hãy không ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ của các chuyên gia y tế và tâm lý. Bạn cũng có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị trầm cảm, như duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục, thiền định, tham gia các hoạt động ý nghĩa và xây dựng mạng lưới hỗ trợ xã hội. Hãy luôn tin rằng bạn không cô đơn trong cuộc chiến chống lại trầm cảm và bạn sẽ vượt qua được nó.
